Web Nedir?
World Wide Web, belgelerin/ağların hipermetinler aracılığıyla dijital teknoloji üzerinden birbirine bağlanmasıdır. Hipermetin, metin, grafik ve her türden arşivi -belgeyi- belirtir.
Web ile internet eş anlamlı değildir. Internet tüm bilginin yer aldığı ağların birleşimidir. Web ise bir tarayıcı vasıtasıyla bilgi sağlayan bir internet alt bileşenidir. E-postalar kadar, facebook, twitter, wikiler, bloglar, oyunlar vb. de internetin bir parçasıdır; web’in değil.
Web “yaşayan bir organizmadır”, tıpkı onun gibi evrim geçirir. 1966’da ilk kez Arpanet ile ortaya çıkışından itibaren, bildiğimiz internet haline gelene kadar değişmeyi ve mükemmelleşmeyi bırakmadı. Web 1.0’dan 2.0’a, 3.0’a ve şimdi de 4.0’a kadar gelen bir süreci deneyimledik. Ama buraya kadar nasıl geldik?
- Web 1.0 (1990’lı yıllara kadar) ilk versiyondu. Bunun içinde yalnızca ürünler tüketiliyordu. Bilgiye erişilebiliyordu ancak yalnızca tek yönlü, etkileşim yoktu.
- Web 2.0 (2004’te ortaya çıktı) forumları, blogları, yorumları ve sosyal ağları içeriyor. Web 2.0 bilgi paylaşımına izin veriyor. Böylece artık çoğumuz tüketicilerin büyük bir parçasını oluşturuyoruz.
- Web 3.0 (2010’da aktif hale geldi), semantik web olarak da bilinir. Bu kavram, ağ içindeki dil kullanımını refere etmektedir. Anahtar kelimeleri kullanarak bir içerik araştırması yapmak buna bir örnektir.
1. Web 1.0 nedir?
Web 1.0 en temel biçimdir ve yalnızca metin odaklıdır. 1990’lara kadar devam etti ve web’in en ilkel biçimiydi. Web 1.0, kullanıcılara interneti kullanarak Web’e ulaşma imkânı veriyordu ve kullanıcı yalnızca okuyucuydu. Kullanıcı temel olarak pasif bir özneydi; yalnızca bilginin alımlayıcısı konumundaydı ya da kamunun, bir sayfada etkileşime girme olanakları ellerinden alınmış durumdaydı. Burada tüm iktidar web uzmanında -içerik yöneticisinde- somutlanmıştı. Bu ilkel web, estetik, merkezi, ardışık, okuma odaklı ve etkileşimsizdi. E-postaları kullanma, tarayıcıları ve arama motorlarını kullanma gibi özellikleri vardı.
Bir web sayfası eğer yalnızca bilgiyi gösteriyorsa ve etkileşime izin vermiyorsa o, web 1.0’ın parçasıdır.
2. Web 2.0 nedir?
Web 2.0 2004 yılında O’Reilly tarafından web teknolojisindeki; kullanıcı topluluklarına dayanan,özellikle sosyal ağlar, bloglar, wikiler, chat odaları, forumlar, fotoğraf albümleri, ağ sunumları gibi işbirliğine ve bilginin sosyal ağ ya da topluluğun kullanıcıları arasında yayılmasına imkan sağlayan kişisel hizmetler açısından çeşitlilik sergileyen ikinci dalgayı betimlemek için kullanılmaya başlandı. Web 2.0 -sosyal ağlar, wikiler, iş birlikleri ve paylaşım imkanlarıyla- kişiden kişiye bağlantıya imkânı vermektedir.
Web 2.0’ın kullanımı sosyal ağlardaki -içerik paylaşımına imkân veren, etkileşimli ve görsel ağlar yaratan- etkileşime olanak sağlar. Yani, web 2.0 siteleri kullanıcılar için bir buluşma noktası işlevini görür ve web 1.0’ın tek yönlülüğüne zıt olarak çift yönlüdür.
Web 2.0’ın ortaya çıkışı ile birlikte, bilgi ve iletişimle ilişkilerimizi sonsuza kadar değiştiren toplumsal bir fenomen ortaya çıktı; bunun sebebi ilk olarak onun bir parçası olmamızdı. Yani hayvanlara kötü davranılmasına karşı yapılan bir gösteriye ilişkin haberi yalnızca Facebook kullanıcılarına göstermekle kalınmıyordu. Kullanıcılar bu haberleri okuyor ve aynı zamanda katılıyordu; okuyucuların bir kısmı harekete destek veriyor, yorum yazıyor ve birçok olayda da katkıda bulunuyor ya da hataları bildiriyorlardı.
Web 3.0 nedir?
Web 3.0, World Wide Web’in en yeni ve üçüncü neslidir. Merkeziyetsiz, açık ve tüketici faydası temel fikirlerden oluşan Web 3.0, internet gelişimindeki yeni bir evre. Genellikle Web 3 olarak bilinen Web 3.0, internetin geliştirilmesindeki bir sonraki adım olarak adlandırılır.
Metin, ses veya medya aracılığıyla yazılanları doğru bir şekilde tercüme eden, söylenenleri anlayan ve tüketilen içeriğin kişiselleştirilmiş olmasını sağlayan Web 3.0 tıpkı Web 2.0 kadar önemlidir.
Web 3.0'ın Temel Özellikleri:
- Web 3.0, semantik web kullanır. Semantik web, insanların ve yazılımların kendi aralarında anlaşabilmeleri için kurgulanan ilişkilendirmelerdir. İnsanların arama ve analiz yoluyla malzeme üretmesine, paylaşmasına ve bağlantı kurmasına olanak tanır.
- Web 3.0 makine öğrenimi ve yapay zekayı kullanır. Doğal dil işleme teknolojilerinin yardımıyla Web 3.0, makinelerin insanlara benzer şekilde konuşmalarını ve davranmalarını sağlar. Son zamanlarda popüler olan ChatGPT buna bir örnektir.
- Nesnelerin internetinin çeşitli cihazları ve uygulamaları (IoT) birbirine nasıl bağladığını gösterir.
- Kullanıcıların, kamuya açık veya özel olarak etkileşim kurmalarını sağlar.
- Bilgisayar oyunlarında, sanal turlarda ve hatta e-ticaret uygulamalarında 3 boyutlu grafikler kullanır.
- Merkeziyetsizlik ön plandadır.
- Web 3.0 teknolojileri kullanılarak bilgi aynı anda çok sayıda farklı lokasyonda saklanabilir.
Web 3.0 halihazırda eğitim, sosyal ağ ve mesajlaşma gibi çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır. Örneğin, evinizdeki buzdolabının içerisinde hangi ürünlerin olup olmadığını kontrol etmek isterseniz, akıllı cihazınızdaki uygulamayı kullanarak buzdolabınızın içindeki ürünleri inceleyebilirsiniz.
Web 3.0 teknoloji kullanan uygulamalardan bir tanesi Siri’dir. Apple'ın Siri'sini kullanarak aramak istediğiniz kişiye hızlıca ulaşabilir, günlük hava durumunu öğrenebilir ve hatta internet üzerinde yapmak istediğiniz aramaları Siri’ye yaptırabilirsiniz. Siri, Web 3.0'ın önemli bir bileşeni olan ses tanıma yazılımını kullanır. Siri gibi diğer kişisel asistanlar da ses tanıma teknolojisini kullanarak iletişim kurar ve bilgi paylaşır.
Metaverse, kullanıcıların internet aracılığıyla erişebildiği sanal bir ortamı ifade eder. Genişletilmiş gerçeklik olarak tasarlanmış bir sanal ortamdır. Genişletilmiş gerçeklik; artırılmış, sanal ve karma gerçekliğin birleşimidir.
Günümüzde insanlar birbirleriyle sosyal medya platformları ve mesajlaşma uygulamaları aracılığıyla etkileşime giriyor. Web 3.0 teknolojisi ve Metaverse ile kullanıcılar, diğer kullanıcılarla kendi "karakterlerini kullanarak etkileşime girebilecek. Bu da insanların internette 3 boyutlu bir deneyim yaşamasını sağlayacak. Kullanıcılar sadece içeriği izlemek yerine aynı zamanda gerçekte yaşıyormuş gibi sanal ortamda da etkileşime girebilecekler.
Gelecekte Web 3.0 teknolojisi ve Metaverse, toplumun her alanında birlikte kullanılacak. Burada Web 3.0’ın büyük rolü bulunuyor çünkü Web 3.0, Metaverse'i gerçeğe dönüştürmede kullanılacak.
Web 4.0 nedir?
Web 4.0, henüz resmi olarak tanımlanmamış veya yaygın olarak benimsenmemiş spekülatif bir kavramdır. Bu yüzden kendine özgü özellikleri henüz net değildir.